Topstukken

Op deze pagina vind je de vrouwen uit de collectie die je in de video ziet. Natuurlijk is er nog veel meer moois in de Musea Zutphen te zien. Bekijken daarom ook eens onze online audiotours. Klik op deze link om naar de online audiotours te gaan.

Klik op de werken om het hele kunstwerk te zien.

Je zou kunnen zeggen dat dit portret aan de basis staat van Museum Henriette Polak. Henriette Polak fungeerde namelijk als mecenas voor Museum Henriette Polak. Hoe dat ging? Dat lees je hieronder.

Polak stond in de vorige eeuw bekend als humanistisch bestuurder en mecenas. Een van haar bijnamen was ‘De koningin van Amsterdam’. Zij was een van de oprichters van het Humanistisch Verbond, én van het A.H. Gerhardhuis (het eerste humanistische verzorgingshuis voor ouderen), én van het Rosa Spierhuis, een woon- en werkcentrum voor (ex) kunstenaars en wetenschappers.

Joop Sjollema kreeg de opdracht van het A.H. Gerardhuis en later van het Rosa Spierhuis om Polak te portretteren. Dit als dank voor haar tomeloze inzet. Tijdens de poseersessies ontstond een warme vriendschap. Sjollema wist Polak te overtuigen om als mecenas te fungeren voor een nieuw op te richten museum voor figuratieve kunst. Dit omdat de tijdgeest – lees: de kunstwereld – op dat moment meer gericht was op abstracte en conceptuele kunst. Dit werd Museum Henriette Polak.

Dit beeld is een mooi voorbeeld van een kunstenaarsportret waar Museum Henriette Polak bekend om staat. Eigenlijk is het een dubbelportret. Te zien zijn Maïté Duval en haar man en grote liefde; kunstenaar Thierry Rijkhart de Voogd.

Werk van beide kunstenaars is opgenomen in de collecties van de Musea Zutphen. Zij hebben elkaar regelmatig geportretteerd. In deze portretten tonen zij de vele gezichten van de liefde, passie en verdriet. Maïté Duval woonde en werkte in Zutphen, waar zij haar werk toonde in een atelier en eigen beeldentuin. Duvals werk voor de openbare ruimte is in verschillende steden te zien. Recent ontvingen de Musea Zutphen een hele mooie schenking van de kinderen van Duval en Rijkhart de Voogd, waardoor een beter beeld geschetst kan worden van hun oeuvre.

Het beeld van Maïté Duval is dit najaar ook te zien in een speciale tentoonstelling over het werk van Maïté Duval & Thierry Rijkhart de Voogd (2 oktober t/m 7 november 2021).

Arie Schippers was een echte alleskunner. Hij was schilder, beeldhouwer, tekenaar, oud stadstekenaar van Amsterdam en o.a. bekend van het beeld van Nelson Mandela in Den Haag.

Dit beeld behoort tot de serie ‘Imaginaire portretten’ van Schipper. In deze serie geeft hij  zijn interpretatie van romanfiguren, personages uit mythes en liederen, maar ook beroemdheden die werkelijk hebben bestaan zoals Catharina de Grote. Catharina de Grote was een beroemde en beruchte tsarina van Rusland en leefde in de 18^e eeuw. Schippers maakt haar tijdloos.

Iets dat meteen opvalt, is het materiaal waaruit het beeld is vervaardigd. Het beeld oogt zwaar, maar niets is minder waar. Het is namelijk gemaakt uit epoxy, ook bekend als piepschuim en gips. De ondergrond is daarna door de kunstenaar beschilderd. Met sieraden heeft hij het portret een finishing touch gegeven.

Leuke anekdote in deze coronatijd: Catharina hing de ideeën van de Verlichting aan en probeerde in navolging van Peter de Grote Rusland verder te verwesteren. Zo was Rusland een van de eerste landen ter wereld waar de vaccinatie tegen pokken op landelijke schaal werd ingevoerd. Een idee dat Catharina de Grote uit het Ottomaanse Rijk haalde. Omdat de Russische bevolking in eerste instantie weigerde zich te laten vaccineren, bood Catharina zichzelf aan als testpersoon. Toen zij na twee weken nog steeds niet ziek was geworden, groeide het vertrouwen bij de bevolking, zodat deze zich massaal liet vaccineren.

Jeanne Bieruma Oosting schildert en tekent, maar is vooral bekend als uitmuntend grafisch kunstenaar. Zij komt uit een adellijke familie, een familie die een leven als kunstenaar zeker niet toejuichte. In de jaren dertig gaat ze naar Parijs. Hier leert ze veel over grafische technieken in de ateliers van gerenommeerde kunstenaars.

Als ze na bijna elf jaar terugkeert naar Amsterdam, neemt ze volop deel aan het kunstenaarsverenigingsleven en is bevriend met veel schrijvers en beeldend kunstenaars. In 1968 stelt ze op haar zeventigste verjaardag een aanmoedigingsprijs in voor jonge figuratief werkende kunstenaars. De Jeanne Oosting Prijs wordt sindsdien jaarlijks in tweevoud uitgereikt aan een veelbelovende jonge schilder en aquarellist. Topbiografe Jolande Withuis schrijft momenteel een biografie over Jeanne Oosting, die dit jaar (2021) uitkomt bij de Bezige Bij.

Museum Henriette Polak organiseert in 2022 een grote tentoonstelling over het oeuvre en leven Jeanne Bieruma Oosting.

Op uitnodiging van de schilder Margot van Hasselt bezocht de kunstenaar Martin Monnickendam het Huis Empe, dichtbij Zutphen, meerdere keren. Hij kwam er met zijn gezin om er te genieten van het buitenleven, maar ook om er te schilderen. Hij maakte een groot portret van Van Hasselt in de voor hem typerende kleurrijke stijl.

Van Hasselt reageerde hierop zeer enthousiast: “Ik voel wel voor een amazoneportret, omdat het eens iets anders is, dames in mooie japonnen komen zoo vaak voor. Het roode jasje-idee vind ik heel bizonder goed […].” Het amazoneportret van Margot werd voor het eerst tentoongesteld bij de Vereeniging Sint Lucas in het Stedelijk Museum te Amsterdam in mei/juni 1916. In 1935 overleed Margot van Hasselt te Utrecht op 56-jarige leeftijd; haar dood heeft Martin Monnickendam erg aangegrepen.

Als je in het Stedelijk Museum Zutphen afdwaalt naar de gewelfde, middeleeuwse kelder, stap je in de roerige geschiedenis van de plek die zich tot de stad Zutphen ontwikkelde. Een belangrijke gebeurtenis in deze ontwikkeling was de aanval door Vikingen in 882. We tonen hier een echte crime scene, met het skelet van één van de slachtoffers van deze aanval: een vrouwelijke Zutphenees.

Dit is een skelet van een vrouw van ongeveer 35 jaar. Zij liet het leven tijdens de Vikingaanval op Zutphen in 882. Het skelet is een van de topstukken van het museum, omdat hier het bewijs wordt geleverd dat Vikingen werkelijk gewelddadig konden zijn. Dit is duidelijk te zien aan de zwaardsnede bij haar knie. Waarschijnlijk heeft zij zich met haar knie proberen te verdedigen. Je ziet dat ze in elkaar gekrompen ligt, alsof ze zichzelf had willen beschermen. Ook het feit dat de vrouw nooit netjes is begraven is een bewijs voor moord.

Het skelet is precies zo neergelegd zoals ze 50 meter verder is opgegraven. Er staat bordjes bij het skelet zoals rechercheurs die ook bij een crime scene plaatsen. Jong en oud kan zich hier dus wanen middenin een crime scene van ruim 1100 jaar geleden.