Te zien in: Stedelijk Museum Zutphen

Zutphens zilver

Een bijzonder Zutphens zilveren voorwerp uit de 18e eeuw is de potpourri. Dit is een bakje met een opengewerkt deksel, dat gevuld met een mengsel (= potpourri in het Frans) van gedroogde bloemen en kruiden gebruikt werd als luchtverfrisser. De meeste exemplaren zijn gemaakt door Zutphense zilversmeden. Dit exemplaar is in 1755 gemaakt door de Zutphense zilversmid Peter Schemkes en bevat de familiewapens van Haesebroek en Weerts.

Er zijn tot nu toe ongeveer twintig Nederlandse exemplaren in zilver bekend. Opmerkelijk genoeg zijn verreweg de meeste potpourri’s gemaakt door zilversmeden uit Zutphen of Gelderland. De reden hiervoor is onbekend, maar misschien was er simpelweg sprake van een regionale modetrend en ‘goed voorbeeld, doet goed volgen’?

Het fraaie Zutphense zilver toont de rijkdom van de adellijke elite die in de 17e, 18e en eerste helft 19e eeuw in Zutphen aanwezig was. De adel speelde een belangrijke rol in de economie en de samenleving van Zutphen. Van de 14e tot en met de 19e eeuw hebben Zutphense zilversmeden sier- en gebruiksvoorwerpen gemaakt in opdracht van de adel en rijke burgerij, de kerken en kloosters, het stadsbestuur en stedelijke instellingen zoals het Bornhof en het Oude en Nieuwe Gasthuis. Vooral het Zutphens zilver uit de 18e eeuw is van opvallend hoog niveau. Hoewel soberder van uitvoering, is het Zutphens zilver qua stijl en vormgeving vergelijkbaar met het zilver uit Den Haag. Zutphens zilver is herkenbaar aan de zilvermerken: een stadsmerk in de vorm van een ankerkruis, het persoonlijke meesterteken van de zilversmid en een jaarletter, bestaande uit een letter en een cijfer.