Vaderlandsch Album voor de koningin
Van 8 dec 2021 t/m 3 apr 2022* Kleine presentatie *
Een opvallende, rijkelijk versierde kast trekt de aandacht in het Stedelijk Museum Zutphen. Dit fraaie staaltje vakmanschap is niet zomaar een kast. Koningin Emma (1858-1934), een populaire voorouder van Amalia, kreeg dit Vaderlandsch Album ter Welkomstgroet toen ze op twintigjarige leeftijd koningin werd. Het is voor het eerst dat de “kunstkast” voor publiek te zien is.
De kast is gemaakt door de toen wereldberoemde en vooral in de Verenigde Staten zeer op handen gedragen Luigi Frullini (1839-1897). Deze Italiaanse beeldhouwer legde zich toe op pronkerige, monumentale meubelstukken in Victoriaanse stijl.
Het Vaderlandsch Album ter Welkomstgroet bevatte een verzameling van 434 werken van Nederlandse geleerden, letterkundigen en kunstenaars in tien portefeuilles. Met dit geschenk als een soort “inburgeringscursus” hoopten enkele notabelen dat de jonge koningin spoedig vertrouwd zou raken met het koninkrijk van haar echtgenoot, Willem III.
De kast maakt onderdeel uit van Reuzenarbeid voor de koningin: een fototentoonstelling over waterbouwkundige werken en de aanleg van spoorwegen in de negentiende eeuw die tot 4 april te zien is in de Walburgiskerk tegenover de Musea Zutphen.
De Walburgiskerk en het Stedelijk Museum Zutphen presenteren de tentoonstelling ter gelegenheid van de achttiende verjaardag van kroonprinses Amalia en het is tevens het sluitstuk van de activiteiten uit het themajaar De Vergeten Eeuw, waarmee in Zutphen in 2021 uitgebreid werd stilgestaan bij de ontwikkelingen van de negentiende eeuw.
Hamer en troffel
Bij de kast liggen bijzondere voorwerpen uit dezelfde periode uitgestald: de troffel, hamer en zilveren cementbak die Willem III gebruikte toen hij op 22 oktober 1861, nu 160 jaar geleden, de eerste steen legde voor de IJsselbrug bij Zutphen. Hiermee luidde hij de aanleg van de spoorwegen door de staat in. Het Stedelijk Museum Zutphen heeft deze voorwerpen in langdurige bruikleen gekregen van het Rijksmuseum te Amsterdam.
Die spoorwegen zijn een voorbeeld van de indrukwekkende “reuzenarbeid” die tijdens het koningschap van Willem III is verricht en waarover de tentoonstelling Reuzenarbeid voor de koningin gaat. Hierin zie je een schitterende selectie foto’s van waterbouwkundige werken en de aanleg van spoorwegen, inclusief de imposante spoorbruggen, uit het Vaderlandsch Album. Een van de getoonde foto’s is de eerste landschapsfoto van Nederland, gemaakt van Sluis Willem III te Amsterdam door Pieter Oosterhuis.
Negentiende eeuw
De foto’s geven geweldig het reuzenwerk weer dat in de negentiende eeuw is verricht. Nederland moderniseerde vervolgens in rap tempo. Onverbloemd is de negentiende eeuw vastgelegd. Beter dan welke schilder ook gaven deze vrijwel onbekende fotografen de mensen en de sociale verhoudingen weer, de werktuigen, het nog lege landschap, de armoede en de dadendrang, de daadkracht van vernieuwing. Opeens besef je hoe Nederland er in die tijd en de tijd daarvoor er werkelijk uit zag. De foto’s brengen de negentiende eeuw opeens heel dichtbij.
Reuzenarbeid voor de koningin is tot en met 4 april 2022 te zien.
