Water als vriend én vijand

Van de vier elementen – aarde, water, lucht, en vuur – is het element water het meest kenmerkend voor Nederland. Nederland ligt in de laagste delta ter wereld. De grote rivieren, de ligging aan zee en 18.000 km dijken die het water moeten keren bepalen het Nederlandse landschap. Water is zowel vriend als vijand.

De Nederlanders verdienen er hun brood mee. Ze hebben er oorlogen op uitgevochten, maar moeten zich er ook tegen beschermen. Schilders hebben het water door de eeuwen heen op vele manieren vastgelegd. Oneindig is ook het aantal Nederlandse gezegdes en spreekwoorden dat met water en scheepvaart samenhangt.

Verborgen parels

De collectiebeheerders van de vijf musea hebben voor Koele Wateren in de collectie van het Rijksmuseum gezocht naar verborgen parels waar het water letterlijk vanaf druipt. Zo zijn relatief onbekende werken te zien van bekende schilders als Jan van Goyen, Salomon van Ruysdael, Hendrik Willem Mesdag, Jacob Maris en Isaac Israëls. De geselecteerde werken dateren uit de 17e, 18e en 19e eeuw.

Het oudste werk in de expositie is uit 1630. Topstukken zijn onder andere De Rede van Enkhuizen (1654-1708) van Abraham Storck, Riviergezicht bij Deventer (1654) van Salomon van Ruysdael, Riviergezicht bij winter (1655-1660) van Aert van der Neer, Nederlandse schepen op de rede van Texel (1671) van Ludolf Bakhuysen,  Vissersschepen op het strand (1835) van Wijnand Nuijen, Trekvaart (1860-1888) van Anton Mauve en Schelpenvissen (1885) van Jacob Maris.

Net als bij Lage Landen is gekozen voor een verdeling in vier secties: Rivieren en dijken, Plassen en vaarten, Zee en zeevaart en Vissers en strand. De vaste selectie van veertig werken uit het Rijks wordt per museum aangevuld met werken uit de eigen collectie. Bij Koele Wateren hoort een audiotour, als aanvulling en verdieping bij de tentoonstellingsboekjes. Helemaal leuk is de nieuwe toevoeging bij deze tentoonstelling: een speciale audiotour voor kinderen! Met een verhalenverteller, kinderliedjes en kijkopdrachten.

Publicatie en animatiefilms

De tentoonstelling wordt ook dit keer vergezeld van een publicatie. Voor Koele Wateren schreef professor dr. James Kennedy (hoogleraar moderne Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit van Utrecht) het essay over water en de Nederlandse identiteit. Vanzelfsprekend zijn in de publicatie alle getoonde werken te zien, waarvan vele met prachtige gedichten.

De samenwerkende musea kijken bij Koele Wateren niet alleen achteruit, maar ook vooruit. Zij hebben LOLA Landscape Architects uit Rotterdam gevraagd wat een zeespiegelstijging van 6 meter voor gevolgen kan hebben. Het resultaat is een heel nieuwe kaart van Nederland, waarbij West-Nederland grotendeels onder water staat. Dit betekent dat Nederland moet omdenken. Ook de vijf steden waarin de organiserende musea van liggen. Metropolisfilm uit Utrecht visualiseerde voor elke stad de kansen en bedreigingen.

Film ‘Zutphen HanzeCity’

De films beginnen steeds met een duik in het verleden en zoomen daarna in op de toekomst. Vijf inwoners uit de vijf steden acteren als verslaggever over tweehonderd jaar. Eric-Jan Pleijster, directeur van LOLA, vertelt het hele verhaal. Zo is Koele Wateren niet alleen een kwestie van genieten van fantastische kunstwerken, maar ook van bewustwording van de toekomst van onze waterhuishouding. Het toekomstscenario voor Zutphen mondde uit in de film ‘Zutphen HanzeCity‘.

Eigen toevoeging

Onderdeel van het tentoonstellingsconcept is, dat elk van de vijf musea een selectie uit de eigen collectie toevoegt aan de werken van het Rijksmuseum. Het Stedelijk Museum Zutphen heeft voor Koele Wateren gekozen voor een kleine, maar kwalitatief hoogwaardige presentatie schilderkunst en penningkunst. Ook uit de collectie van Museum Henriette Polak worden een aantal prachtige schilderijen getoond en spannende combinaties gevormd met werken uit het Rijksmuseum.

Nevenactiviteiten

Het Stedelijk Museum Zutphen organiseert een vol programma van nevenactiviteiten rondom de reizende tentoonstelling. Zo worden er speciale Samen kijken = meer zien rondleidingen, lezingen en workshops georganiseerd. Houd voor het actuele nevenprogramma deze website in de gaten.
Voor meer informatie over Koele Wateren, de tentoonstellingsreeks en het programma van elk museum is een aparte website opgezet: www.schattenuithetrijks.nl

M5

In de stichting De Vijf Samenwerkende Musea in Nederland (M5) werken het Westfries Museum in Hoorn, het Markiezenhof in Bergen op Zoom, Gemeentemuseum het Hannemahuis in Harlingen, Museum Gouda en het Stedelijk Museum Zutphen samen.

Met dank aan

De tentoonstelling Koele Wateren wordt financieel ondersteund door het Mondriaan Fonds, VSBfonds, de BankGiro Loterij, Stichting Zabawas, Prins Bernhard Cultuurfonds, Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, Janivo Stichting, Dr. Hendrik Muller’s Vaderlandsch Fonds, , Gravin van Bylandt stichting, BPD Cultuurfonds, BNG Cultuurfonds, De Frans Mortelmans Stichting, ABN AMRO Cultuurfonds en Stichting Gifted Art.