Nieuwe aanwinsten voor het Stedelijk Museum Zutphen

Twee unieke nieuwe aanwinsten zijn vanaf nu te zien in het Stedelijk Museum Zutphen: Gezicht op de toren van de Sint-Walburgiskerk, Zutphen en Gezicht op de Sint Walburgiskerk met de Librije, Zutphen, beide van Jan Abrahamsz. Beerstraaten (1622-1666). Ze zijn verworven met de steun van diverse fondsen.

De aquarellen zijn afkomstig uit een particuliere collectie. Ze konden worden verworven met de steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Hendrickje Fonds), de Gravin van Bylandt Stichting, Stichting Fonds A.H. Martens van Sevenhoven en de Vereniging Vrienden Musea Zutphen.

Op donderdag 4 december werden ze gepresenteerd. Conservator Christiaan te Strake van het Stedelijk Museum Zutphen toonde aan de hand van voorbeelden uit de collectie aan dat kunstenaars vóór Beerstraaten er nog niet in waren geslaagd zo’n goede weergave van de Walburgiskerk te maken. Die van Blaeu op zijn kaart uit 1649 “begint er al een beetje op te lijken”. Dit topstuk is nu één van de topstukken, benadrukte Te Strake, “want de nieuwe aanwinsten zijn echt spectaculair.”  

Hoe spectaculair maakte Laurens Schoemaker, conservator historische topografie van het RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis in Den Haag, duidelijk. Hij vertelde gepassioneerd over deze en andere werken van Beerstraaten. Hoewel de kunstenaar maar 44 jaar werd, heeft hij een enorm oeuvre achtergelaten. Beerstraaten verzamelde in heel Nederland materiaal voor zijn stadsgezichten. Ook in Zutphen. Een van die tekeningen, van de Wijnhuistoren, was al in het bezit van het Stedelijk Museum Zutphen. Het zijn opvallend grote bladen voor dit soort tekeningen, zonder figuurtjes, ongesigneerd en ook zonder datering. “Het is iets te veel en iets te weinig”, aldus Schoemaker. Ze zijn alle drie gemaakt met grafiet en zwart krijt, in een hoek van elk van de tekeningen staat een letter, wat de indruk geeft dat het om een serie werken gaat. De inkleuring van de tekeningen, met een opvallend kleurgebruik, lijkt van later. Misschien ingekleurd in de achttiende eeuw? Schoemaker: “De kleuren doen het meest denken aan die van een opticaprent. Die waren in de tweede helft van de achttiende eeuw in de mode; misschien om de tekeningen aantrekkelijker te maken voor de verkoop.”

Na bestudering van het werk komt Schoemaker tot de conclusie dat de Zutphense aanwinsten voorbereidingen tekeningen zullen zijn geweest voor schilderijen. Dat zou ook de reden zijn waarom er geen figuurtjes in voorkomen, en bijvoorbeeld wel in bekende schilderijen van Beerstraaten zoals die van het stadhuis van Kampen.

Zijn verhaal had de toehoorders nieuwsgierig genoeg gemaakt om de werken zelf op zaal te gaan bekijken. Tot en met 22 maart 2026 kan iedereen dat in het Stedelijk Museum Zutphen. Omdat de tekeningen kwetsbaar zijn en beter niet te veel kunnen worden blootgesteld aan licht, worden ze daarna niet permanent getoond.

Aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Hendrickje Fonds)

Acquired with the support of the Rembrandt Association (thanks in part to its Hendrickje Fund)

Over Vereniging Rembrandt

De Vereniging Rembrandt geeft Nederlandse musea al sinds 1883 onmisbare steun bij de aankoop van topkunst, zodat iedereen daar blijvend van kan genieten. Ook helpt zij bij restauraties en onderzoek. Zij kan dit werk doen dankzij de vrijgevigheid en betrokkenheid van haar leden. Daar krijgen ze ook iets voor terug: vrije toegang tot 150 musea, drie keer per jaar een inspirerend kunstmagazine en uitnodigingen voor kunstevenementen. De Vereniging Rembrandt is onafhankelijk, overkoepelend en beschikt over brede expertise.
https://www.verenigingrembrandt.nl

Fotobijschriften:

Boven: Bezoekers bekijken de aanwinsten van Beerstraat in het Stedelijk Museum Zutphen.

Onder:
Rij 1: Laurens Schoemaker, conservator historische topografie van het RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis in Den Haag, vertelt boeiend over de werken van Beerstraaten

Rij 2: Geert-Jan Janse, directeur van de Vereniging Rembrandt; Laurens Schoemaker wijst Paulo Martina op een detail in een van de tekeningen van Beerstraaten in het Stedelijk Museum Zutphen;

Rij 3: Christiaan te Strake, conservator van het Stedelijk Museum Zutphen geeft een kort stukje ‘Zutphenkunde’ over Zutphen in de tijd van Beerstraaten; Paulo Martina, directeur van Musea Zutphen.; Laurens Schoemaker presenteert het bulletin van de Vereniging Rembrandt met daarin een artikel over de aanwinsten.

Fotografie: Patrick van Gemert/Zutphens Persbureau.